13- Yemin Edenin, Daha
Hayırlı Bir Şey Görünce Yemininden Dönüp Kefaret Ödemesi
8 Ravi’den farklı hadisler
1. Abdullah b. Amr
- - (-)
14135 (1)- Amr b. Şuayb, babasından, o da
dedesinden, Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in: ''Yemin edip, başka şeyin daha
hayırlı olduğunu görenin yemininin kefareti, o yeminini terketmesidir''
buyurduğunu nakletmiştir.
[Hasen]
Diğer tahric: Ebu Davud
(3274) ve İbn Mace (2111)
rivayet ettiler.
14136 (2)- Abdullah b. Amr'ın bildirdiğine göre Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: ''Yemin edip, başka şeyin daha hayırlı olduğunu görenı hayırlı olan şeyi yapsın ve yemin kefaret, ödesin.
''
[Hasen]
Diğer tahric: İbn Hibban
(4347, 4352) rivayet etti.
14137 (3)- Amr b. Şuayb, babasından, o da dedes inden, Resulullah'ın (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Yemin edip, başka şeyin daha hayırlı olduğunu görenin yemınının
kefareti, o yeminini terketmesidir'' buyurduğunu
nakletmiştir.
[Hasen]
14138 (4)- Amr b, Şuayb, babasından, o da
dedesinden bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: ''İnsanın sahip olmadığı şeyde Alah'a
isyan olan konuda ve akrabalık bağlarını koparmada adak ve yemin yoktur. Kim
bir yemin edip, başka şeyin daha hayırlı olduğunu görürse, yemin ettiği şeyi
bıraksın ve daha hayırlı olanı yapsın. Kişinin bu durumda yeminini yerketmesi o yeminin kefaretidir.
[Hasen]
Diğer tahric: Ebu Davud
(3274), İbn Mace (211) ve Nesai (7/12) rivayet ettiler.
14220 (4)'te tekrar edecektir.
2. Ebu
Hureyre
- - (-)
14139 (1)- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: ''Kim bir yemin
edip, başka şeyin daha hayırlı olduğunu görürse, yemininin kefaretini ödeyip
yemin ettiği şeyi bıraksın ve daha hayırlı olanı yapsın."
[Sahih]
Diğer tahric: Müslim (4283-5), Tirmizi (1530) ve Nesai, es-Sünenu'l-kübra'da (4704) rivayet
ettiler.
14140 (2)- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: ''AIlah'a yemin ederim, kişinin aile halkına zarar verecek
şekilde etmiş olduğu yemininde sebat göstermesi, onun için Allah nezdinde,
Allah'ın kendisine farz kılmış olduğu kefaretini ödemesinden daha bir günahtır.
''
[Sahih]
Diğer tahric: Buharl (8/128) ve Müslim
(5/88) rivayet ettiler.
14141 (3)- Ebu Hureyre'nin bildirdiğine göre
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem):
''Kişinin aile halkına zarar
verecek şekilde etmiş olduğu yemininde sebat göstermesi, onun için Allah
nezdinde, kendisine emredilen kefaretini ödemesinden daha bir günahtır. ''
[Sahih]
Diğer tahric: İbn Mace
(2114), Buharl (11/452-453)
ve Müslim (2/18) rivayet ettiler.
3. Ebu
Said el-Hudri
- - (-)
14142- Ebu Said'in bildirdiğine göre
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Yemin edip, başka şeyin daha hayırlı olduğunu gören kişi için o yeminin
kefareti, yaptığı yemini terketmesidir'' buyurdu.
[Hasen]
Heysemi (10/32), hasen hükmü verdi.
4. Adiy
b. Hatim
- - (-)
14143 (1)- Adiy b. Hatim'in bildirdiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Yemin edip, başka şeyin daha hayırlı olduğunu görenı
hayırlı olan şeyi yapsın'' buyurdu.
[Sahih]
14144 (2)- Adiy b. Hatim'in bildirdiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Yemin edip, başka şeyin daha hayırlı olduğunu görenı
hayırlı olan şeyi yapsın ve yemininin kertıretini
ödesin'' buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Nesai (7/10) rivayet
etti.
14145 (3)- Adiy b. Hatim'in bildirdiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Yemin edip, başka şeyin daha hayırlı olduğunu görenı
hayırlı olan şeyi yapsın ve yaptığı yemini terketsin''
buyurdu.
[Sahih]
14146 (4)- Temim b. Tarafe der ki: Adiy b. Hatim'e
bir adam gelip kendisinden yüz dirhem isteyince, Adiy:
"Hatım'in oğlu olmama rağmen benden (sadece) yüz
dirhem mi istiyorsun. Vallahi, bunu sana vermem" dedi. Sonra şöyle dedi:
Eğer Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in: "Yemin edip, başka şeyin
daha hayırlı olduğunu görenı hayırlı olan şeyi
yapsın'' buyurduğunu duymasaydım (yeminimi terkedip sana bir şey vermezdim.
[Sahih]
Diğer tahric: Müslim (1651) rivayet etti.
14147 (5)- Adiy b. Hatim'in bildirdiğine göre Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Yemin edip, başka şeyin daha hayırlı olduğunu görenı
hayırlı olan şeyi yapsın ve yaptığı yemini bıraksm''
buyurdu.
[Sahih]
14148 (6)- Abdullah b. Amr bildiriyor: Adiy b. Hatim'e
bir adam geldi ve kendisinden bir şey istedi. Adiy,
istenen şeyi az bulup vermeyeceğine dair yemin etti. Sonra şöyle dedi: Eğer Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in: "Yemin edip, başka şeyin daha hayırlı
olduğunu görenı hayırlı olan şeyi yapsın ve yemininin
kefaretini ödesin'' buyurduğunu duymasaydım (yeminimi terkedip
sana bir şey vermezdim.) Ebu Abdirrahman
der ki: "Bu hadisi sadece babamdan duydum."
[Sahih]
Diğer tahric: Nesai (7/10) rivayet
etti.
5. Ebu
Musa el-Eş'ari
- - (-)
14149 (1)- Ebu Musa el-Eş'ari der ki: Eş'arilerden bir gurupla Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e
gidip ondan binek istedik. Nebi (Sallallahu aleyhi ve
Sellem): ''Vallahi size binek veremem ve yanımda sizi
bindireceğim binek te yoktur'' dedi. Bir müddet sonra
bize hörgüçleri beyazlaşmış üç dişi deve verilmesini emretti. Allah'ın
Resulü'nün (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
yanından ayrılınca, birbirimize: "Resulullah'ın yanına gidip binek istediğimizde, bize binek
veremeyeceğine dair yemin etti. Haydi, dönüp ona bu yemini hatırlatalım"
dedik. Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'e gidip: "Ey Allah'ın Resulü!
Bize binek vermen için geldiğimizde, vermeyeceğine dair yemin etmiştin. Sonra
ise verdin" dedik. Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Size binek hayvanlarını veren ben değilimı bunları
size Allah verdi. VaIlahi! İnşaIlah
herhangi birşey için yemin etsem, başka bir şeyin
ondan daha hayırlı olduğunu görsem mutlaka, yeminimi bozup kefaretini öderim
-veya kefareti verip yeminimi bozarım-'' buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari, eyman 11/517 (6623), Müslim 3/1268 (1649), Nesai (7/9) ve Beyhaki (10/26)
rivayet ettiler.
14150 (2)- Zehdem el-Cermi der ki: Ebu Musa'nın yanındayken, sofraya tavuk eti koydu. Orada
olanlar arasında Teymullah oğullarından beyaz tenli
bir kişi vardı ve galiba bu kişi azatlıydı. Bu adam yemeğe yaklaşmayınca, Ebu Musa: "Yaklaş! Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in
bundan yediğini gördüm" dedi. Adam: "Onun (tavuğun) pis bir şeyler
yediğini gördüm. Bu sebeple ondan iğrendim ve bir daha tavuk yememeye yemin
ettim" deyince, Ebu Musa şöyle karşılık verdi:
Yaklaş! Sana bununla ilgili bir şey anlatacağım. Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) zekat
develerini taksim ederken Eş'arilerden bir grupla
gidip kendisinden binek istedik. -Eyyub
ekledi: Zanedersem Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)
bu sırada kızgındıResulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) bize: ''Vallahi size binek veremem
ve yanımda sizi bindireceğim binek te yoktur'' dedi.
Biz oradan ayrıldıktan sonra Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e
bir miktar ganimet devesi getirilince: ''O E'lariler
nerede?'' diye sordu. Yanına gittiğimizde bize hörgüçleri beyazlaşmış beş dişi
deve verilmesini emretti. Allah'ın Resulü'nün (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) yanından ayrılınca, ben: "Resulullah'ın yanına gidip binek istediğimizde, bize binek
vermeyeceğine dair yemin etti. Sonra bizi çağırıp binek verdi. Bence Nebi
yaptığı yemini unuttu. Vallahi, Resulullah'ın yaptığı
bu yemini duymamış gibi davranacak olursak, bir daha iflah olmayız. Dönelim de
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e
yeminini hatırlatalım" dedim ve Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e
gidip şöyle dedik: "Ey Allah'ın Resulü! Bize binek vermen için
geldiğimizde, vermeyeceğine dair yemin etmiştin. Sonra ise verdin. Yemin
ettiğini unuttuğunu zannediyoruz." Bunun üzerine Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Gidiniz. Size binek hayvanlarını Allah verdi. Vallahi! İnşallah herhangi birşey için yemin etsem, başka bir şeyin ondan daha hayırlı
olduğunu görsem mutlaka, yeminimden dönerim ve kefaret vererek kurtulurum''
buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari (6721), Müslim
(1679) ve Nesai (7/206) rivayet ettiler.
14151 (3)- Başka bir
kanalla bu hadisin aynısı nakledilmiştir.
[Sahih]
14152 (4)- Aynı hadis Zehdem el-Cermi'den: "Ebu Musa'nın yanındayken tavuk eti getirildi. .. " şeklinde başka bir kanalla nakledilmiştir.
[Sahih]
14153 (5)- Zehdem el-Cermi: "Bizimle, Eş'ariler arasında kardeşlik vardı..." şeklinde
başlayıp aynı manada bir rivayette bulundu.
[Sahih]
15769'dan sonra tekrar
edecektir.
14154 (6)- Ebu Musa el-Eş'ari der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e gidip ondan binek istedik. Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Vallahi size binek vermem'' dedi. Bir müddet sonra bize hörgüçleri
beyazlaşmış üç dişi deve gönderdi. Birbirimize: "Resulullah
bize binek veremeyeceğine dair yemin etti" deyip yanına giderek:
"Bize binek vermeyeceğine dair yemin etmiştin" dedik. Bunun üzerine
Nebi (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Size binek hayvanlarını veren ben değilimı bunları
size Allah verdi. Yaptığım bir yeminden daha hayırlı olan bir şey görürsem,
muhakkak yeminimi bırakıp o şeyi yaparım'' buyurdu.
[Sahih]
14155 (7)- Aynı manada
hadis başka bir kanalla, Zehdem el-Cermi: "Ebu Musa'nın
yanındayken bize yemek ikram etti..." şeklinde rivayet edilmiştir.
[Sahih]
14156 (8)- Başka bir
kanalla bu hadisin aynısı nakledilmiştir.
[Sahih]
14157 (9)- Bu hadis
başka bir kanalla, Zehdem el-Cermi
der ki: "Ebu Musa'nın yanındayken, yemek getirilmesini söyledi ...
" şeklinde nakledilmiştir.
[Sahih]
14158 (10)- Ebu Musa der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den
binek istemek için gittiğimizde: "Vallahi size binek veremem'' dedi. Geri
döndüğümüzde, Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) bize hörgüçleri beyazlaşmış üç dişi
deve gönderdi. Ben: "Resulullah bize binek
veremeyeceğine dair yemin etti, sonra binek verdi" dedim ve Nebi'in (Sallallahu aleyhi ve Sellem) yanına giderek: "Ey Allah'ın Resulü! Bize
binek vermeyeceğine dair yemin etmiştin, ama bize binek verdin" dedik.
Bunun üzerine Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): ''Size binek hayvanlarım veren ben
değilimı bunları size Allah verdi. Vallahi, yaptığım
bir yeminden daha hayırlı olan bir şey görürse mı
muhakkak yeminimi bırakıp o şeyi yaparım'' buyurdu. Ebu
Abdirrahman der ki: Babam, ravilerden
Ebu's-Selil'in, Durayb b. Nukayr olduğunu
söyledi.
6. Enes b. Malik
- - (-)
14159 (1)- Enes'in
bildirdiğine göre Ebu Musa, Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in
meşgulolduğu bir sırada ondan binek istedi, ama Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Vallahi sana binek veremem'' dedi. Ebu Musa
geri dönünce ise onu çağırıp bir binek verdi. Ebu
Musa: "Ey Allah'ın Resulü! Bana binek vermeyeceğine dair yemin
etmiştin" deyince, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Ben (şimdi de) sana binek vereceğime dair yemin ediyorum'' buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Diyau'l-Makdisi, Muhtare'de (1988)
rivayet etti. Heysemi (6938) der ki: "Hadisi Ahmed ve Bezzar rivayet etmiş
olup Ahmed'in ravileri,
Sahih'in ravileridir."
14160 (2)- Enes'in
bildirdiğine göre Ebu Musa, Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem)'in
meşgulolduğu bir sırada ondan binek istedi, ama Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem):
"Vallahi size binek vermem'' dedi. Ebu Musa geri
dönünce ise onu çağırıp bir binek verdi. Ebu Musa:
"Ey Allah'ın Resulü! Bize binek vermeyeceğine dair yemin etmiştin"
deyince, Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): ''Ben (şimdi de) size binek
vereceğime dair yemin ediyorum'' buyurdu ve onlara binek verdi.
[Sahih]
14161 (3)- Enes'in
bildirdiğine göre Ebu Musa der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den binek istedik, ama vermeyeceğine dair yemin
etti. Sonra bize binek verince: "Ey Allah'ın Resulü! Bize binek
vermeyeceğine dair yemin etmiştin" deyince, Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Ben (şimdi de) size binek vereceğime dair yemin ediyorum'' buyurdu.
[Sahih]
14162 (4)- Enes'in
bildirdiğine göre Ebu Musa el-Eş'ari,
"Hz. Nebi'den (Sallallahu aleyhi ve Sellem) meşgulolduğu bir sırada
binek istedik, ama Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): "Vallahi sana binek vermem''
dedi. Ebu Musa geri dönünce ise onu çağırdı. Ebu Musa: "Ey Allah'ın Resulü! Bana binek vermeyeceğine
dair yemin etmiştin" deyince, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Ben (şimdi de) sana binek vereceğime dair yemin ediyorum'' buyurdu.
[Sahih]
14163 (5)- Enes'in
bildirdiğine göre Ebu Musa der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'den binek istediğimizde, vermeyeceğine dair yemin
etti, sonra verdi. Ben: "Ey Allah'ın Resulü! Bana binek vermeyeceğine dair
yemin ettin ama verdin" deyince, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Ben (şimdi de) size binek vereceğime dair Allah adına yemin ediyorum''
buyurdu.
[Sahih]
7. Abdurrahman
b. Semure
- - (-)
14164 (1)- Abdurrahman b. Semure der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana şöyle buyurdu: ''Ey Abdurrahman
b. Semure! Yemin ettiğin zamanı başka bir şeyin daha
hayırlı olduğunu görürsen, hayırlı olanı yap ve yemininin kefaretini öde. ''
[Sahih]
14165 (2)- Abdurrahman b. Semure der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana şöyle buyurdu: ''Ey Abdurrahman!
Emirliği (valiliği) isteme. Çünkü eğer sen istedin diye emirlik sana verilecek
olursa, sen o işinle başbaşa bırakılırsın. Şayet o
emirliği istemeksizin sana verilecek olursa, o göreve karşı sana yardım olunur.
Yemin ettiğin zaman, başka bir şeyin daha hayırlı olduğunu görürsen, hayırlı
olanı yap ve yemininin kefaretini öde. ''
[Sahih]
Diğer tahric: Buhari 11/517 (6622),
Müslim (4742, 4294,4743), Ebu Davud
(2929,3277-8) ve Tirmizi
(1529) rivayet ettiler.
27125 (l)'de tekrar
edecektir.
14166 (3)- Abdurrahman b. Semure el-Kureşi der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana
şöyle buyurdu: "Ey Abdurrahman! Emirliği isteme.
Çünkü eğer sen istedin diye emirlik sana verilecek olursa, sen o işinle başbaşa bırakılırsın. Şayet o emirliği istemeksizin sana
verilecek olursa, o göreve karşı sana yardım olunur. Yemin ettiğin zaman, başka
bir şeyin daha hayırlı olduğunu görürsen, hayırlı olanı yap ve yemininin
kefaretini öde. ''
[Sahih]
14167 (4)-Z Aynı hadis,
başka bir kanalla Abdurrahman b. Semure'den
rivayet edilmiştir.
[Sahih]
14168 (5)- Abdurrahman b. Semure el-Kureşi der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu: ''Emirliği isteme. Çünkü sen istemeden emirlik sana verilecek
olursa, o göreve karşı sana yardım olunur. Eğer sen istedin diye emirlik sana
verilecek olursa, sen o işinle başbaşa bırakılırsın.
Yemin ettiğin zamanı başka bir şeyin daha hayırlı olduğunu görürsen, hayırlı
olanı yap ve yemininin kefaretini öde. ''
[Sahih]
14169 (6)- Abdurrahman b. Semure'nin
bildirdiğine göre Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) ona şöyle buyurdu: ''Ey Abdurrahman! Emirliği isteme. Çünkü eğer sen istedin diye
emirlik sana verilecek olursa, sen o işinle başbaşa
bırakılırsın. Şayet o emirliği istemeksizin sana verilecek olursa, o göreve
karşı sana yardım olunur. Yemin ettiğin zamanı başka bir şeyin daha hayırlı
olduğunu görürsen, yemininin kefaretini öde ve hayırlı olan işi yap. ''
[Sahih]
14170 (7)- Abdurrahman b. Semure der ki: Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) bana şöyle buyurdu: ''Ey Abdurrahman!
Emirliği isteme. Çünkü eğer sen istedin diye emirlik sana verilecek olursa, sen
o iş in le başbaşa
bırakılırsın. Şayet o emirliği istemeksizin sana verilecek olursa, o göreve
karşı sana yardım olunur. Yemin ettiğin zaman, başka bir şeyin daha hayırlı
olduğunu görürsen, yemininin kefaretini öde ve hayırlı olan işi yap. '' Affan
ve Esved, rivayetlerinde: ''Yemininin kefaretini öde,
sonra daha hayırlı olan işi yap" geçerken Ebu'lEşheb,
Hasan'ın da bu hadiste önce kefareti zikrettiğini söyledi.
[Sahih]
14171 (8)- Hasan:
Kabil'deyken Abdurrahman b. Semure:
Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) bana: "Ey Abdurrahman!
Emirliği isteme ... '' deyip aynı rivayette bulundu.
[Sahih]
8. Ebu'l-Ahvas'ın Babası
- - (-)
14172- Ebu'l-Ahvas'ın bildirdiğine göre
babası anlatıyor: Resulullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem)'in yanına gittiğimde bakışlarını
bana çevirip (kılığımın dağınık olduğunu görünce): "Sen deve veya koyun
sahibi misin?'' deyince ben: "Allah hepsinden bana çokça ve güzelinden
verdi" cevabını verdim. Nebi (Sallallahu aleyhi
ve Sellem) şöyle buyurdu: ''Onlar kulakları ve
gözleri sağlam olarak doğurduğu zaman sen de bunlardan bazısının kulağını
kesip: ''Bu kulaksızdır -sonra Süfyan, anlamadığım
bir söz söyledi. Bu, bahire'dir'' demiyor musun? Şunu
bil ki Allah'ın bileği daha güçlü ve onun usturası daha keskindir. Eğer Allah
isteseydi, bu hayvanları sana kulaksız da verebilirdi'' buyurdu. Ben:
"Neye davet ediyorsun?" diye sorunca, Nebi (Sallallahu
aleyhi ve Sellem): ''Allah'a ve akrabalık bağlarını
koparmamaya'' cevabını verdi. Ben: "Amcam oğullarından biri bana gelince,
ona bir şey vermeyeceğime dair yemin ediyorum, sonra veriyorum" deyince, Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): ''Yemininin kefaretini öde ve daha hayırlı olan
şeyi yap. Sence, iki kölen olsa, bunlardan biri sana itaat ediyor ve isyan
etmiyorsa, yalanlamıyorsa, diğeri ise ihanet edip yalanlıyorsa, hangisini daha
çok seversin?'' buyurdu. Ben: "İhanet etmeyen ve yalanlamayan ve bana
doğru söyleyeni daha çok severim" deyince, Resulullah
(Sallallahu aleyhi ve Sellem):
''Siz de Rabbiniz katında aynısınız'' buyurdu.
[Sahih]
Diğer tahric: Taberani (19/283) ve Humeydı (390/883) rivayet ettiler.
Heysemi (10/232) Taberani ve Ahmed'in bu hadisi değişik senetlerle rivayet ettiğini
senetlerden birincisinin (bu rivayetin) ravilerinin
güvenilir olduğunu söyledi.